کمبود ویتامین دی و ریزش مو: علل اصلی و راه‌های پیشگیری

ویتامین D یک ماده مغذی مهم است که برای سلامتی بدن ضروری است. ویتامین دی سیستم ایمنی را تقویت می کند، استخوان ها را قوی و پوست را سالم نگه می دارد، رشد سلول ها را تحریک می کند و به ایجاد فولیکول های موی جدید کمک می کند.

ویتامین d در درجه اول از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید در بدن ساخته می شود، اما با خوردن مکمل های غذایی و غذاهای خاصی می توان مقدار ویتامین دی در بدن را افزایش داد.

کمبود ویتامین دی و ریزش مو با یکدیگر مرتبط هستند و کاهش سطح این ویتامین در بدن می تواند ریزش موها را در پی داشته باشد.

همچنین کاهش سطح ویتامین D در بدن با ریزش مو سکه ای ارتباط دارد و می تواند منجر به مشکلات سلامتی دیگر مانند: نرم شدن استخوان، تراکم استخوان کم، آرتروز، بیماری قلبی و سرطان نیز شود.

مقدار دوز توصیه شده برای مصرف ویتامین دی

توصیه می شود از یک سالگی حداقل 600 IU – یا 15 میکروگرم (میلی گرم) – ویتامین D در روز دریافت کنید. در سن 70 سالگی، میزان مصرف پیشنهادی به 800 IU (یا 20 میکروگرم) می رسد.

اگر در مورد مقدار مصرف ویتامین D خود مطمئن نیستید، می توانید از پزشک بخواهید که آزمایشی برای بررسی سطح ویتامین دی در بدن برای شما بنویسد.

آیا کمبود ویتامین دی باعث ریزش مو می شود؟

به طور کلی بررسی های علمی نشان می دهند که کمبود ویتامین دی در بدن می تواند با ریزش مو ارتباط داشته باشد.

به عنوان مثال:

1- تحریک فولیکول های مو برای رشد موی جدید

یکی از نقش های ویتامین D تحریک فولیکول های موی جدید و قدیمی است و وقتی ویتامین D کافی در بدن وجود نداشته باشد، رشد موهای جدید متوقف می شود.

2- کمبود ویتامین دی و آلوپسی آندروژنیک

یک تحقیق علمی در سال 2021 نشان داد که سطوح پایین ویتامین دی در سرم برخی بیماران، ممکن است منجر به آلوپسی آندروژنتیک شود. آلوپسی آندروژنیک یک نوع شایع ریزش مو است که به عنوان طاسی با الگوی مردانه و ریزش موی زنانه نیز شناخته می شود.

ژنتیک و عوامل محیطی می توانند در ایجاد آلوپسی آندروژنتیک نقش داشته باشند.

3- کمبود ویتامین دی و آلوپسی آره آتا

کمبود ویتامین D با آلوپسی آره آتا که یک بیماری خود ایمنی است و باعث ایجاد لکه های طاسی در پوست سر و سایر نواحی بدن می شود، مرتبط است. هم مردان و هم زنان می توانند آلوپسی آره آتا را تجربه کنند.

همچنین تحقیق دیگری نشان داده است، زنان 18 تا 45 ساله که آلوپسی آره آتا یا سایر انواع ریزش مو را تجربه کرده‌اند، سطح ویتامین دی پایینی دارند.

ویتامین دی چگونه بر روی مو تاثیر می گذارد؟

ویتامین دی بر سلامت بسیاری از قسمت های بدن از جمله پوست و مو تأثیر می گذارد. ویتامین D در ایجاد فولیکول‌های موی جدید نقش دارد. فولیکول های مو منافذ ریزی هستند که از آن موهای جدید رشد می کنند. فولیکول های جدید به حفظ ضخامت مو کمک کرده و از ریزش زودرس موهای موجود جلوگیری می کنند.

به دلیل این ارتباط، دریافت مقادیر کافی ویتامین دی می تواند به رشد موهای قبلی و رشد مجدد موهای جدید کمک کند.

علائم کمبود ویتامین D در بدن چیست؟

ریزش مو از علائم رایج کمبود ویتامین D نیست و در بیشتر مواقع کمبود ویتامین دی بدن هیچگونه علائمی ندارد.

اما هنگامی که علائم ظاهر می شوند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

• درد عضلانی یا استخوانی
• احساس سوزن سوزن شدن در دست ها یا پاها
• افزایش حساسیت به درد
• لرزش عضلات، پرش یا اسپاسم
• سابقه شکستگی استخوان
• عضلات ضعیف در بازوها یا ران ها
• ضعف در عضلات ران یا ساق پا که ممکن است در هنگام راه رفتن باعث تکان خوردن شود
• پاهای خمیده در موارد شدید

اگر فرد ویتامین دی کافی مصرف نکند یا به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نگیرد، به کمبود ویتامین دی مبتلا می شود.

همچنین کمبود ویتامین دی ممکن است به دلیل ابتلا به یک بیماری مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک رخ دهد.

تشخیص ریزش مو ناشی از کمبود ویتامین دی

به طور کلی تشخیص علائم ریزش مو ناشی از کمبود ویتامین دی از سایر انواع ریزش موها دشوار است. مثلا در ریزش مو آندروژنیک ریزش مو همیشه از یک الگوی ثابت ریزش پیروی می کند. مثلا در مردان خط رویش مو به عقب می رود و تاج سر خالی تر می شود، اما در خانم ها فرق سر از هم باز می شود و این نوع ریزش لزوما در تمام موارد کمبود ویتامین دی وجود ندارد.

در واقع اگر اگر نشانه‌ هایی از عقب ‌رفتن خط رویش مو دارید یا پهنای فرق سرتان بیشتر شده و پوست کف سرتان مشخص تر است، بعید است که ریزش موی شما به دلیل کمبود ویتامین D باشد.

با این حال، اگر ریزش موی شما به دلیل کمبود ویتامین D است، به علائم زیر توجه کنید:

🔸نازک شدن مو

🔸ریزش مو سکه ای

به غیر از علائم ریزش مو، در نظر گرفتن برخی علائم کلی تر دیگر که مربوط به کمبود ویتامین D است، مهم می باشد. اگر علائم زیر را نیز تجربه کردید، ممکن است نشانه ای از این باشد که ریزش موهایتان در نتیجه کمبود ویتامین دی رخ داده است:

🔸 درد مفاصل

🔸ضعف عضلانی

🔸افسردگی یا کاهش خلق و خو

🔸اختلال در ترمیم زخم

کمبود ویتامین D بیشتر بر افرادی با گروه سنی 18 تا 45 ساله تأثیر می گذارد. اگرچه ریزش موی مرتبط با ویتامین D در سایر گروه ‌های سنی غیر معمول نیست، اما به نظر می‌رسد افراد جوان‌ تر آسیب ‌پذیرتر باشند.

اگر سبک زندگی کم تحرکی دارید (پشت میز کار)، بیشتر وقت خود را در خانه می گذرانید و در مناطقی که آب و هوای سرد تری دارند، زندگی می کنید، حتماً مصرف مکمل ویتامین D را در نظر داشته باشید. در واقع مصرف ویتامین دی یک اقدام پیشگیرانه عالی برای کسانی است که در معرض بالاترین خطر کمبود ویتامین D و ریزش مو هستند.

درمان کمبود ویتامین دی و ریزش مو

قبل از آنکه سراغ درمان کمبود ویتامین d و ریزش مو بروید، باید مطمئن شوید که ریزش موهایتان به دلیل کمبود این ویتامین است. به همین خاطر از پزشک خود بخواهید که یک آزمایش خون برای بررسی سطح ویتامین دی بدنتان بنویسد.

در صورتیکه در آزمایش شما کمبود ویتامین دی تشخیص داده شد، اکنون می توانید از طریق روش های زیر مقدار آن را در بدنتان بیشتر و ریزش موهایتان را کنترل کنید.

البته فراموش نکنید که مصرف بیش از اندازه ویتامین d نیز خطرناک است و می تواند باعث هیپرکلسمی یا افزایش بیش از حد کلسیم در جریان خون شود.

1- مصرف مکمل ویتامین دی

مولتی ویتامین ها معمولاً شامل تنها  400 IU ویتامین D هستند که کمتر از مقدار توصیه شده روزانه است. همچنین باید مقداری ویتامین D از رژیم غذایی دریافت کرد.

سازمان بهداشت جهانی، میزان مصرف روزانه توصیه شده ویتامین D برای بزرگسالان بین 19 تا 55 سال را 600 IU یا 15 میکروگرم (mcg) اعلام کرده است.

پزشک پس از بررسی سطح ویتامین D خون مقدار دوز مکمل را تعیین می کند. اگر سطح ویتامین دی بسیار پایین باشد، ممکن است پزشک دوزهای تجویزی بالایی را توصیه کند.

همچنین اگر یک بیماری زمینه ای باعث کمبود ویتامین دی در بدن شده است، باید حتما نسبت به درمان بیماری اقدام کرد.

قرص ویتامین دی را همراه با یک وعده غذایی مصرف کنید تا بدنتان بتواند ویتامین محلول در چربی را به خوبی جذب کند.

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، مواد مغذی خود را از طریق شیر مادر دریافت می کنند و اگر یک مادر شیرده مقدار کافی ویتامین D در رژیم غذایی خود نداشته باشد، کودک او احتمالاً به مکمل ویتامین D نیاز خواهد داشت.

2- قرار گرفتن در معرض نور خورشید

در طول ماه های تابستان، ما تقریباً تمام ویتامین D خود را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت می کنیم. به همین دلیل است که مکمل ویتامین D به ندرت در تابستان مورد نیاز است، اما در زمستان مصرف آن حیاتی است.

مقداری نور خورشید اضافی، نه تنها می تواند رشد مو را تحریک کند، بلکه به کاهش استرس و علائم افسردگی فصلی نیز کمک می کند.

3- رژیم غذایی سالم

داشتن یک رژیم غذایی سالم از غذاهایی که به طور طبیعی حاوی ویتامین D یا غنی شده با ویتامین D هستند، می تواند سطح ویتامین دی بدن را بهبود ببخشد.

برخی از غذاها به طور طبیعی سرشار از ویتامین دی هستند. مواد غذایی مانند: ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی و دیگر ماهی های چرب، روغن کبد ماهی و چربی های حیوانی منابع بسیار خوبی از این ویتامین هستند.

در واقع، یک قاشق غذاخوری روغن کبد ماهی 340 درصد از ارزش روزانه ویتامین D بدن شما را تامین می کند، اما می توانید محصولات غذایی غنی شده با ویتامین D مانند غلات خاص، شیر و آب پرتقال را نیز مصرف کنید.

همچنین رژیم‌ های گیاه ‌خواری و وگان معمولاً فاقد ویتامین D کافی هستند، بنابراین اگر از این سبک زندگی پیروی می کنید، به مکمل های ویتامین دی احتیاج خواهید داشت.

پس از رفع کمبود ویتامین d چقدر طول می کشد تا ریزش موها کم شود و رشد مجدد مو اتفاق بیفتد؟

نتایج در مورد رشد مجدد مو ناشی از رفع کمبود ویتامین دی در بدن هر فرد می تواند متفاوت باشد. در واقع سرعت رشد مجدد موها در درجه اول به بلندی مو بستگی دارد.

ریزش موی مرتبط با ویتامین D زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد. به طور کلی زنان تمایل دارند موهای بلندتری نسبت به مردان داشته باشند و این یعنی احتمالاً طول می کشد تا موهای بلند دوباره به طول طبیعی خود برگردند.

به طور کلی، رشد مو یک روند کند است. هنگامی که شروع به رفع کمبود ویتامین D می کنید – چه از طریق رژیم غذایی، مکمل ها یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید – ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا متوجه پیشرفت های قابل توجهی در رشد موهایتان شوید.

در اینجا یک جدول زمانی کلی آمده است:

چند هفته اول: پس از شروع مصرف مکمل ویتامین D یا افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید، بدن شما شروع به بازیابی سطح ویتامین D خود می کند. با این حال، رشد مو ممکن است بلافاصله در این مدت قابل توجه نباشد.

1-3 ماه: با بهبود سطح ویتامین D، ممکن است متوجه کاهش ریزش مو شوید. رشد موهای جدید ممکن است شروع شود، اما ممکن است آهسته باشد و بلافاصله قابل مشاهده نباشد.

3-6 ماه: در این مرحله، بسیاری از افراد شروع به رشد بیشتر مو می کنند. موهای جدید ممکن است ضخیم تر به نظر برسند و ممکن است پوست سر سالم تری داشته باشید.

6-12 ماه: رشد قابل توجه مو تا این زمان باید مشهود باشد. تا زمانی که سطح ویتامین D در محدوده سالم حفظ شود، مو به رشد خود ادامه خواهد داد.

به طور کلی رشد مو می تواند تحت تأثیر عوامل دیگری مانند ژنتیک، تغذیه کلی و سطح استرس نیز باشد. اگر ریزش مو صرفاً به دلیل کمبود ویتامین D باشد، اصلاح کمبود باید به تدریج رشد مو را بازگرداند. با این حال، اگر عوامل دیگری دخیل باشند، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد یا نیاز به درمان های اضافی داشته باشید.

جلوگیری از کمبود ویتامین d و ریزش مو

هنگامیکه سطح ویتامین D بدن عادی شد، نگهداری مداوم برای جلوگیری از کمبود های مکرر این ویتامین که می تواند منجر به نازک شدن و ریزش بیشتر مو شود، بسیار مهم است.

برخی از موارد پیشگیرانه که می تواند در این زمینه انجام دهید، عبارتند از:

1- آزمایش مجدد دوره ای

سطح ویتامین D خود را 1 تا 2 بار در سال به خصوص پس از ماه های زمستان با پزشک خود بررسی کنید. با انجام این کار می توانید از کاهش زیاد سطح ویتامین دی بدنتان جلوگیری کنید.

2- قرار گرفتن در معرض نور آفتاب

روزانه 10 تا 15 دقیقه در خارج از منزل بازوها و پاهای خود را در معرض نور خورشید قرار دهید. مراقب باشید برای محافظت در برابر سرطان پوست، پوست را بیش از حد در معرض نور آفتاب قرار ندهید.

3- مصرف غذاهای غنی از D

منابع ویتامین D مانند ماهی چرب، زرده تخم مرغ، شیرهای غنی شده و غلات را در رژیم غذایی معمول خود بگنجانید. خوردن ماهی چرب 2-3 بار در هفته به حفظ سطح این ویتامین در بدن کمک می کند.

4- مکمل های ویتامین دی

ممکن است پزشک مصرف مکمل ویتامین D روزانه را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه کند، به خصوص در فصل زمستان.

5- مدیریت استرس

استرس زیاد می تواند بر متابولیسم ویتامین D تأثیر منفی بگذارد و باعث ریزش مو استرسی نیز شود. برای کاهش سطح استرس خود از مدیتیشن و یوگا غافل نشوید.

جمع بندی

کمبود ویتامین D ممکن است باعث ریزش مو در برخی افراد شود و همانطور که در این مقاله هم گفته شد برخی از مطالعات علمی نشان داده اند که سطوح پایین ویتامین D با بیماری های ریزش مو مانند آلوپسی آره آتا و آلوپسی آندروژنتیک ارتباط دارد.

برای درمان کمبود ویتامین دی مصرف مکمل های ویتامین حاوی ویتامین دی، داشتن یک رژیم غذایی غنی از این ویتامین و قرار گرفتن روزانه در معرض نور خورشید توصیه می شود. البته قبل از مصرف هر گونه ویتامین یا مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا پزشک با توجه به شرایط بدنی شما و سوابق پزشکیتان می تواند بهترین درمان را پیشنهاد کند.