ریزش مو می تواند دلایل زیادی داشته باشد که یکی از این دلایل می تواند کمبود آهن یا همان کم خونی در بدن فرد باشد. در واقع کمبود آهن و ریزش مو می تواند تمامی گروه های سنی از کودک تا بزرگسالان را درگیر کند.
کم خونی زمانی اتفاق می افتد که بدن برای تولید هموگلوبین (پروتئینی در گلبول های قرمز که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند) آهن کافی نداشته باشد.
مطالعات علمی نشان داده است افرادی که دچار کم خونی هستند، ریزش مو بیشتری را نیز تجربه می کنند. در ادامه درباره نقش آهن در سلامت کلی بدن صحبت می کنیم و به این سوال که آیا کمبود آهن باعث ریزش مو می شود پاسخ کاملی خواهیم داد.
آیا کمبود آهن باعث ریزش مو می شود؟
بله! کمبود آهن میتواند به ریزش مو منجر شود، زیرا آهن نقش کلیدی در تولید هموگلوبین دارد. هموگلوبین اکسیژن را به سلول های بدن از جمله فولیکول های مو منتقل میکند.
وقتی سطح آهن در بدن پایین باشد، اکسیژن رسانی به فولیکول ها کاهش مییابد و این شرایط میتواند چرخه رشد مو را مختل کرده و باعث نازک شدن و ریزش موها شود.
ریزش مو ناشی از کمبود آهن معمولاً به صورت منتشر (پراکنده) ایجاد می شود و ممکن است کل سر را تحت تأثیر قرار دهد.
این مشکل در زنان به ویژه در دوران قاعدگی، بارداری یا شیردهی بیشتر دیده میشود، زیرا در این دورهها نیاز بدن به آهن افزایش پیدا می کند.
رایج ترین علائم کم خونی چیست؟
علائم کمبود آهن می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از رایج ترین علائم عبارتند از:
1- خستگی
ممکن است بیش از حد معمول احساس خستگی کنید یا از انجام کارهای سبک مانند کارهای خانه یا پیاده روی خسته شوید.
2- ضعف
ممکن است احساس ضعف بیش از حد داشته باشید و متوجه شوید که برای انجام کارهای معمولی به قدرت و انرژی بیشتری نیاز دارید.
3- پوست رنگ پریده
هموگلوبین چیزی است که به خون رنگ قرمز تیره می دهد. اگر کمبود آهن در خون خود دارید، ممکن است پوست شما رنگ پریده تر از حد معمول به نظر برسد.
4- درد قفسه سینه
اگر با درد قفسه سینه درگیر هستید، ممکن است به کمبود آهن مربوط باشد، اما می تواند جدی تر باشد. اگر درد قفسه سینه با سبکی سر، سفتی یا فشردگی در قفسه سینه یا درد شدید در بازو همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا حمله قلبی را رد کنید.
5- سردرد و سرگیجه
کمبود آهن و کم خونی، انتقال اکسیژن از طریق رگ های خونی را برای بدن دشوارتر می کند. این موضوع می تواند منجر به سردرد یا سرگیجه شود چرا که بدن شما برای تامین اکسیژن خود باید تلاش بیشتری کند.
6- ریزش مو
شواهد علمی نشان می دهد که کمبود آهن و کم خونی با ریزش مو مرتبط است، با این حال ریزش مو از علائم رایج فقر آهن نیست. یعنی لزوما تمام افرادی که کمبود آهن دارند، درگیر ریزش مو نمی شوند.
رابطه کمبود آهن و ریزش مو چیست؟
به طور کلی وقتی بدن آهن کافی نداشته باشد، نمی تواند هموگولوبین کافی برای خون تولید کند. در نتیجه از آنجاییکه نقش هموگولوبین بردن اکسیژن برای رشد و ترمیم سلولهای بدن از جمله سلول های رشد مو است، کمبود آن باعث کاهش اکسیژن رسانی به سلول های رشد مو و در نتیجه ریزش مو می شود.
همچنین کمبود آهن به طور بالقوه می تواند منجر به نازک شدن و ریزش مو در مناطقی شود که معمولاً تحت تأثیر ریزش موی ژنتیکی قرار می گیرند.
یک مطالعه معتبر منتشر شده در مجله علوم پزشکی کره نشان داده است که آهن نه تنها در ریزش مو نقش دارد، بلکه ممکن است باعث ریزش مو آندروژنیک در مردان و زنان شود.
پس به طور کلی کم خونی با تاثیرات زیر بر بدن می تواند باعث ریزش مو شود:
1- کاهش تامین اکسیژن
هنگامی که سطح آهن خون پایین باشد، بدن نمی تواند هموگلوبین کافی تولید کند و منجر به کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها می شود. فولیکول های مو به ویژه به کاهش سطح اکسیژن حساس هستند که همین موضوع می تواند آنها را ضعیف کرده و رشد مو را مهار کند.
2- اختلال در چرخه رشد مو
کمبود آهن می تواند باعث تغییر در چرخه رشد مو شود. به طور معمول، مو در یک چرخه رشد (فاز آناژن)، استراحت (فاز تلوژن) و ریزش (فاز کاتاژن) قرار دارد. کمبود آهن می تواند فاز تلوژن را طولانی کند و منجر به افزایش ریزش مو و کاهش رشد مو شود.
3- کاهش تکثیر سلولی
آهن برای تکثیر سلول های فولیکول مو ضروری است. کمبود آهن می تواند روند رشد سلول های مو را کند و در نتیجه موها نازک و ضعیف تر شوند.
چطور می توان کمبود آهن و ریزش مو را درمان کرد؟
خوشبختانه بیشتر ریزش مو ناشی از کمبود آهن دائمی نیست. به طور کلی بهترین راه برای درمان ریزش مو این است که شما در قدم اول علت زمینه ای ریزش مو در بدن خود را پیدا کنید.
اگر فکر می کنید که ریزش مو شما ناشی از فقر آهن است، حتما باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید تا آزمایشات لازم برای بررسی این موضوع را برای شما بنویسد.
پزشک برای تشخیص ریزش مو کم خونی، اغلب آزمایش خون سطح فریتین را تجویز می کند. فریتین پروتئینی در خون است که مسئول ذخیره آهن است.
اگر آزمایش خون نشان دهد که سطح فریتین خون پایین تر از حد طبیعی است، شما دچار کمبود آهن هستید که می توانید این مشکل را از طریق روش های زیر درمان کنید:
1- مصرف مکمل های آهن
مصرف مکمل های آهن یکی از روش های موثر برای درمان کمبود آهن و ریزش مو است. مکملهای آهن به افزایش سطح آهن در بدن و در نتیجه بهبود تولید هموگلوبین کمک میکنند.
مکملهای آهن در اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، شربت و قطره موجود هستند. پزشک معمولاً براساس شدت کمخونی و وضعیت جسمی شما نوع مناسب مکمل را تجویز می کند.
برخی از انواع مکمل های آهن شامل:
💊 فروس سولفات: یکی از رایج ترین و ارزان ترین انواع مکمل های آهن است.
💊 فروس گلوکونات: ملایمتر بوده و ممکن است برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند مناسب تر باشد.
💊 فروس فومارات: مقدار آهن بالاتری نسبت به فروس سولفات دارد و ممکن است موثرتر باشد.
2- رژیم غذایی مناسب
تغذیه مناسب نقش مهمی در پیشگیری و درمان کمبود آهن و ریزش مو دارد. سعی کنید مصرف غذاهای غنی از آهن را بیشتر کنید. غذاهایی مانند:
- گوشت قرمز 🥩
- مرغ و ماهی 🍗
- سبزیجات برگ دار سبز تیره (مثل اسفناج و کلم بروکلی) 🥦
- حبوبات (مانند لوبیا و عدس) 🫘
- تخم مرغ 🥚
3- مصرف ویتامین C
ویتامین C جذب آهن را افزایش میدهد. مصرف غذاهای حاوی ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی به همراه غذاهای آهن دار میتواند مفید باشد.
4- استفاده از مولتی ویتامینها
مولتی ویتامینها و مکمل های معدنی که حاوی آهن، ویتامین B12 و فولات هستند، میتوانند به بهبود کمبود آهن و ریزش مو کمک کنند.
5- درمان های پزشکی
در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است درمان های پزشکی مانند تزریق آهن یا داروهای خاصی را تجویز کند.
چطور می توان از کمبود آهن و ریزش مو جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از ریزش مو ناشی از فقر آهن می توانید اقدامات پیشگیرانه زیر را انجام دهید:
1- استفاده از منابع غنی از آهن
حتماً غذاهای غنی از آهن مانند اسفناج، نخود فرنگی، پروتئین های بدون چربی (مانند گوشت گاو و ماهی قزل آلا) و میوه خشک را بیشتر مصرف کنید.
2- مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C
مواد غذایی سرشار از ویتامین C را حتما به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این مواد غذایی به بدن شما اجازه می دهند که آهن را به شیوه ای موثرتر جذب کند.
3- منابع غنی ویتامین C
- پرتقال
- توت فرنگی
- خربزه
- کلم بروکلی
- گوجه فرنگی
4- موهای خود را محکم نبندید
موهای خود را شل تر و به سمت پایین ببندید. بستن محکم موها به شکل دم اسبی می تواند باعث کشیده شدن و ریزش مو شود.
5- موهای خود را به آرامی شانه کنید
حتما با ملایمت موهای خود را شانه کنید و سعی کنید قبل از شانه کردن مو، اگر موها گره خورده اند، آن ها را تا حد امکان با دست باز کنید و سپس به آرامی از پایین ساقه به سمت بالای ساقه مو، برس یا شانه بکشید.
6- از مواد شیمیایی و رنگ استفاده نکنید
استفاده زیاد از مواد شیمیایی مانند کراتین یا رنگ کردن زیاد مو به تارهای مو آسیب می زند و منجر به ریزش مو می شود.
7- از ابزارهای حرارتی مو استفاده نکنید
استفاده از ابزارهای حرارتی برای مو مانند سشوار یا اتو مو را به حداقل برسانید و در صورت انجام، حتما از یک اسپری محافظ حرارت مو استفاده کنید.
چه مقدار مصرف آهن برای جلوگیری از ریزش مو نیاز است؟
متوسط مقدار مصرف توصیه شده روزانه آهن برای مردان 18 سال و بالاتر حدود 8.7 میلی گرم است. از آنجایی که زنان بیشتر مستعد کمبود آهن هستند، توصیه می شود که تا سن 50 سالگی حدود 14.8 میلی گرم در روز و از 50 سال به بعد روزانه 8.7 میلی گرم آهن مصرف کنند.
جمع بندی
کمبود آهن یک بیماری شایع است که می تواند اثرات قابل توجهی بر سلامتی از جمله ریزش مو داشته باشد. در صورتیکه درگیر کمبود آهن و ریزش مو هستید باید علاوه بر مصرف مکمل هایی که پزشک برایتان تجویز کرده یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی از جمله آهن داشته باشید تا کمبود آهن در بدنتان برطرف شده و ریزش موهایتان متوقف شود.
