دیابت و ریزش مو: آیا دیابت باعث ریزش مو می شود؟

اگر دیابت دارید احتمالاً می دانید که این بیماری می تواند قسمت های زیادی از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد، اما آیا دیابت باعث ریزش مو می شود؟ متاسفانه باید بگوییم بله!

چه دیابت نوع 1 یا 2 داشته باشید، این بیماری می تواند چرخه رشد موها را مختل کند و منجر به ریزش بیش از حد مو شود.

در واقع سلامت موها در افراد دیابتی به دلیل عوارض مرتبط با سطح قند خون، مقاومت به انسولین و عدم تعادل هورمونی تحت تاثیر قرار می گیرد، اما خوشبختانه با مدیریت علائم دیابت می توان تا حد زیادی از ریزش و نازک شدن موها جلوگیری کرد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی ارتباط دیابت و ریزش موها بپردازیم و بهترین راهکارها برای کاهش اثرات منفی دیابت بر روی سلامت موها را توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید.

بیماری دیابت چیست؟

دیابت یک بیماری مزمن است که با سطوح بالای قند (گلوکز) در خون مشخص می شود. این بیماری در درجه اول ناشی از مسائل مربوط به نحوه تولید یا استفاده بدن از انسولین است. انسولین هورمونی است که برای تبدیل گلوکز به انرژی در بدن مورد نیاز است.

در اینجا نگاهی عمیق‌تر به دو نوع اصلی دیابت و تأثیر آنها بر سلامتی داریم:

 

 

💊 دیابت نوع 1: در این حالت بدن به اشتباه به سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می کند و آنها را از بین می برد.

این واکنش خودایمنی از تولید انسولین توسط لوزالمعده جلوگیری می کند که منجر به نیاز به درمان مادام العمر با انسولین می شود.

 

 

💊 دیابت نوع 2: این نوع دیابت شایع تر است و در درجه اول به دلیل مقاومت به انسولین است که در آن سلول های بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی دهند.

دیابت نوع 2 با عواملی مانند چاقی، رژیم غذایی نامناسب و عدم ورزش تشدید می شود. دیابت نوع 2 اغلب بر اساس افزایش سطح گلوکز در خون تشخیص داده می شود و ممکن است در ابتدا با تغییر سبک زندگی قبل از پیشرفت به سمت داروهای دیابت کنترل شود.

ارتباط دیابت و ریزش مو

به طور کلی دیابت،یک بیماری مزمن است که بر سطح قند خون و در نتیجه بر تمام سیستم های بدن تأثیر منفی می گذارد، از چرخه مو گرفته تا میل جنسی.

هم دیابت نوع 1 و هم دیابت نوع 2 می توانند منجر به نازک شدن شدید مو، تارهای شکننده و رشد کم موها و ریزش مو شوند.

قند خون بالا در افراد دیابتی به رگ های خونی آسیب می رساند و جریان خون را به نواحی مختلف بدن از جمله فولیکول های مو کاهش می دهد.

هنگامی که فولیکول های مو مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند، رشد مو می تواند کند یا حتی متوقف شود.

رشد مو به صورت چرخه ای اتفاق می افتد و هر گونه اختلال می تواند منجر به ریزش مو شود.

 

 

چرخه رشد مو به صورت زیر می باشد:

🔸فاز آناژن (مرحله رشد): تا هفت سال طول می کشد.

🔸فاز کاتاژن (مرحله انتقالی): چند هفته طول می کشد.

🔸فاز تلوژن (مرحله استراحت): حدود سه ماه قبل از ریزش مو ادامه دارد.

در دیابت فاز رشد مو ممکن است کوتاه شود و در نتیجه موهای بیشتری وارد فاز استراحت و در نهایت ریزش شوند.

البته این ریزش مو فقط موهای سر را تحت تاثیر قرار نمی دهد. در افراد دیابتی موهای بازوها، پاها و سایر قسمت های بدن نیز ممکن است بریزد و وقتی موها دوباره رشد می کنند، این رشد مجدد با سرعت کمتر از حد معمول انجام می شود و فرد به مرور زمان دچار کم پشتی مو می شود.

چرا دیابت باعث ریزش مو می شود؟

همانطور که اشاره کردیم ریزش مو ممکن است از علائم دیابت نوع 1 یا نوع 2 باشد، اما چرا دیابت باعث ریزش مو می شود؟

چند دلیل اصلی مرتبط با دیابت برای ریزش مو وجود دارد، از جمله مشکلات سیستم ایمنی، قند خون بالا، عدم تعادل هورمونی و استرس که در ادامه هر کدام را توضیح خواهیم داد:

 

1- مشکلات سیستم ایمنی بدن

دیابت نوع 1 یک اختلال خود ایمنی است و افرادی که این بیماری را دارند در معرض خطر بیشتری برای سایر بیماری‌ های مرتبط با نقص سیستم ایمنی هستند.

به عنوان مثال نوعی ریزش مو به نام آلوپسی آره آتا است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول های موی سالم حمله می کند و مو به صورت تکه ای ریزش پیدا می کند و احتمال ابتلا افراد دیابتی به این نوع ریزش مو بیشتر است.

2- سطح قند خون بالا (هیپرگلیسمی)

فولیکول مو عضوی بسیار فعال در بدن است و نیاز به محیطی خاص با تامین مقدار کافی اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارد.

با گذشت زمان، سطح بالای قند خون مزمن در افراد دیابتی که به آن هایپرگلیسمی گفته می شود، می تواند منجر به گردش خون ضعیف در بدن شود و بر سلامت فولیکول های مو تأثیر منفی بگذارد.

بدون اکسیژن و جریان خون کافی، فولیکول‌ های مو نمی‌توانند تارهای موی جدیدی تولید کنند. بنابراین وقتی تارهای مو می‌ریزند، چیزی برای جایگزینی آنها وجود ندارد و در نتیجه به مرور زمان موهای نازک و لکه‌ های طاس ایجاد می‌شود.

3- عدم تعادل هورمونی

مشکلات تیروئید در افراد دیابتی شایع است. مشکلات تیروئید می تواند تعادل هورمون ها را از بین ببرد و منجر به ریزش و نازک شدن مو شود.

علاوه بر این، دیابت می‌تواند هورمون ‌های استرس (یعنی کورتیزول) را در بدن افزایش دهد، فعالیت صحیح فولیکول‌ های مو را مختل کند و به مشکلاتی مانند تلوژن افلوویوم کمک کند.

4- سطوح بالا استرس

مدیریت و کنترل بیماری دیابت می تواند استرس زا باشد و استرس خود یکی از علل شایع ریزش مو است. استرس می تواند موهای بیشتری را وارد فاز ریزش کند و باعث ریزش مو استرسی در افرادی دیابتی شود.

5- کمبود برخی مواد مغذی

یکی دیگر از اتفاقاتی که در بدن ارتباط قند خون و ریزش مو را نشان می دهد، کمبود مواد مغذی در افراد دیابتی است.

دیابت بر نحوه سوخت و ساز بدن و جذب مواد مغذی تأثیر می گذارد که به نوبه خود می تواند بر سلامت مو تأثیر منفی داشته باشد.

با گذشت زمان، مقادیر بالای قند خون می تواند به عروق خونی کوچک و اعصابی که به هضم غذا کمک می کنند، آسیب برساند.

این آسیب روند هضم را کند می کند و می تواند منجر به وضعیتی به نام گاستروپارزی شود که در آن معده به سرعتی که باید تخلیه نمی شود.

این تاخیر، جذب مواد مغذی را مختل می کند و ویتامین ها و مواد معدنی ضروری ممکن است به مقدار کافی به جریان خون یا فولیکول های مو نرسند.

از جمله ویتامین ها و مواد مغذی که در افراد دیابتی کم است، عبارتند از:

✅ بیوتین (ویتامین B7): بیوتین برای تولید کراتین، پروتئینی که مو، پوست و ناخن ها را می سازد، حیاتی است. کمبود بیوتین می تواند منجر به نازک شدن و شکستن موها شود.

✅ ویتامین D: کمبود ویتامین دی باعث ریزش مو می شود و بسیاری از افراد مبتلا به دیابت سطح ویتامین D پایینی دارند، در نتیجه برای جلوگیری از ریزش مو باید با مشورت پزشک مکمل های ویتامین دی کافی مصرف کنند.

✅ ویتامین B12: برای تشکیل گلبول های قرمز خون مهم است، ویتامین ب 12 برای گردش خون سالم در فولیکول های مو لازم است. دیابتی ها اغلب مقدار پایین تری از b12 دارند، به خصوص اگر داروهای خاصی مانند متفورمین مصرف کنند.

✅ آهن: آهن برای انتقال اکسیژن در خون لازم است. همچنین آهن برای سلامت فولیکول های مو ضروری است و سطح پایین آهن می تواند منجر به ریزش مو و رشد ضعیف مو شود.

✅ روی: روی به ترمیم سلول ها و رشد بافت ها از جمله فولیکول های مو کمک می کند. افراد دیابتی اغلب مقدار روی کمتری در بدنشان دارند که این موضوع می تواند منجر به ضعیف شدن ساختار مو و رشد کند شود.

6- داروهای دیابت

از آنجایی که قند خون باعث ریزش مو می شود، درمان دیابت با داروهایی که برای کنترل قند خون طراحی شده اند نیز باید به درمان ریزش موی مرتبط با دیابت کمک کند.

داروهایی که برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، با کنترل بهتر قند خون، تأثیر دیابت بر ریزش مو را بهبود می‌بخشند.

اما آیا داروهای دیابت می توانند باعث ریزش مو شوند؟ احتمالا بله👌

مثلا متفورمین رایج‌ترین دارویی است که برای دیابت نوع 2 تجویز می‌شود و ریزش مو جزو عوارض جانبی احتمالی آن نیست، اما چون این دارو می‌تواند جذب ویتامین B-12 را کاهش دهد در درازمدت می تواند روی رشد مو تأثیر منفی بگذارد.

به غیر از متفورمین، بسیاری از داروهای دیگر هستند که ممکن است باعث ریزش مو شوند، داروهایی مثل:

• داروهای ضد آکنه
• آنتی بیوتیک های خاص
• داروهای کاهش دهنده کلسترول
• داروهای صرع
• داروی تیروئید
• تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده خون
• داروی شیمی درمانی
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

به طور کلی هر داروی جدیدی پتانسیل ایجاد تلوژن افلوویوم یا همان ریزش موی ناشی از استرس را به طور موقت دارد، اما این دلیلی برای اجتناب از درمان دیابت نخواهد بود، زیرا عواقب دیابت کنترل نشده بسیار بدتر از خطر ریزش مو است.

راهکارهای جلوگیری از ریزش مو در بیماران دیابتی

در ادامه بهترین راهکارهایی که افراد دیابتی می توانند برای جلوگیری از ریزش موها به کار ببرند را توضیح داده ایم:

1- کنترل منظم قند خون

یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش ریزش مو در بیماران دیابتی، کنترل منظم سطح قند خون است. از آنجاییکه قند خون بالا و ریزش مو با یکدیگر مرتبط است، توصیه می‌شود بیماران دیابتی به‌طور منظم با پزشک خود مشورت کرده و برنامه‌ای مناسب برای مدیریت قند خون خود داشته باشند.

2- رژیم غذایی سالم و متعادل

مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی نظیر ویتامین‌های A، C، D، E  و مواد معدنی مانند روی و آهن به تقویت فولیکول‌ های مو کمک می‌کند.

علاوه بر این، پروتئین‌ها به دلیل تامین اسیدهای آمینه لازم برای ساختار موها، نقش مهمی در بهبود سلامت مو دارند. مواد غذایی مانند تخم مرغ، ماهی، آجیل و سبزیجات می‌تواند به بهبود وضعیت مو کمک کند.

3- استفاده از مکمل ها

بعضی از مکمل‌ها می‌توانند برای بیماران دیابتی مفید باشند، به ‌ویژه اگر دچار کمبود ویتامین‌ها یا مواد معدنی هستند.

مثلا افراد مبتلا به دیابت ممکن است سطح بیوتین کمتر از حد استاندارد داشته باشند.

بیوتین که به عنوان ویتامین B7 نیز شناخته می شود، به طور طبیعی در غذاهای زیر وجود دارد:

• بادام زمینی
• بادام
• سیب زمینی شیرین
• تخم مرغ
• پیاز
• جو دوسر

شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه مکمل بیوتین ممکن است ریزش مو را در افراد مبتلا به کمبود بیوتین کم کند.

با این حال، قبل از استفاده از هر نوع مکملی حتما با پزشک خود صحبت کنید.

مقدار بیوتین توصیه شده برای بزرگسالان 25 تا 35 میکروگرم در روز است، اما مکمل ها معمولاً حاوی مقادیر بسیار بالاتری از این ویتامین هستند. پس از پزشک خود بپرسید که چه مقدار برای شما بی خطر است.

4- مدیریت استرس

استرس می‌تواند به شدت بر ریزش موها اثر بگذارد. استفاده از روش‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن می‌تواند به بهبود وضعیت روحی کمک کرده و ریزش موها را کاهش دهد.

5- ورزش

ورزش روزانه می تواند به مدیریت قند خون کمک کند. ورزش یک راه عالی برای کاهش قند خون و افزایش اکسیژن رسانی به اندام های بدن از جمله پوست سر است.

ورزش های مناسب برای افراد دیابتی عبارتند از:

• راه رفتن 🚶
• شنا کردن 🏊
• تمرینات مقاومتی با وزنه 🏋️

حتما قند خون خود را قبل و بعد از ورزش چک کنید تا مطمئن شوید که قند خون خیلی بالا یا خیلی پایین نمی آید.

قبل از شروع یک برنامه ورزشی حتما با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می تواند به شما نکاتی را در مورد چگونگی انجام ورزش های ایمن با وجود بیماری دیابت توضیح دهد.

5- مراقبت از مو و پوست سر

استفاده از محصولات مراقبت از موی مناسب، به‌ ویژه شامپوها و نرم‌کننده‌هایی که فاقد سولفات هستند، می‌تواند از خشکی و آسیب بیشتر به موها جلوگیری کند. همچنین، ماساژ پوست سر برای رشد موها بسیار مفید است چرا که به بهبود جریان خون در فولیکول‌ها کمک می‌کند.

آیا مقاومت به انسولین و ریزش مو با هم ارتباط دارند؟

مقاومت به انسولین یعنی اینکه سلول‌های بدن نمی‌توانند به‌ خوبی از انسولین استفاده کنند. انسولین هورمونی است که به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز (قند) را از خون جذب کنند و انرژی لازم را دریافت کنند.

وقتی بدن به انسولین مقاوم می‌شود، سلول‌ها به گلوکز دسترسی کافی پیدا نمی‌کنند و برای جبران این کمبود، پانکراس شروع به تولید انسولین بیشتری می‌کند.

این حالت در بیماران دیابتی نوع ۲ و کسانی که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) دارند شایع است. مقاومت به انسولین از طریق مشکلاتی که در بدن ایجاد می کند، می تواند باعث ریزش مو شود:

1- کاهش انرژی برای فولیکول‌های مو

انسولین نقش مهمی در کمک به ورود گلوکز (قند) به سلول‌های بدن دارد. در واقع سلول ها از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده می کنند. در افراد دارای مقاومت به انسولین، ورود گلوکز به سلول‌ها به‌ راحتی انجام نمی‌شود و در نتیجه فولیکول‌های مو از انرژی کافی محروم می‌شوند. این کاهش انرژی می‌تواند باعث ضعیف شدن فولیکول‌ها و در نهایت ریزش مو شود.

2- افزایش تولید هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها)

مقاومت به انسولین می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون‌های مردانه یا آندروژن‌ها (مثل تستوسترون) در بدن زنان و مردان شود و افزایش سطح آندروژن‌ها می‌تواند منجر به ریزش مو آندروژنیک شود. دقیقا اتفاقی که در ریزش مو ناشی از سندم تخمدان پلی کیستیک اتفاق میفتد.

3- ایجاد التهاب و تأثیر آن بر فولیکول‌های مو

مقاومت به انسولین به افزایش سطح التهاب در بدن منجر می‌شود. این التهاب می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند و باعث ریزش مو شود. التهاب مزمن همچنین ممکن است باعث تضعیف ریشه‌های مو شود و رشد مو را مختل کند.

4- اختلال در جریان خون به سمت فولیکول‌ ها

مقاومت به انسولین ممکن است به مرور زمان به عروق خونی کوچک آسیب برساند و جریان خون را کاهش دهد. این امر باعث می‌شود که فولیکول‌های مو مواد مغذی و اکسیژن کافی دریافت نکنند و در نتیجه موها ضعیف و شکننده شوند و ریزش پیدا کنند.

5- تأثیر بر چرخه رشد مو

مقاومت به انسولین می‌تواند چرخه طبیعی رشد مو را مختل کند. در این حالت، موها به سرعت وارد فاز استراحت (تلوژن) شده و سریع‌تر از حد معمول ریزش پیدا می‌کنند. این پدیده می‌تواند منجر به شرایطی به نام تلوژن افلوویوم شود که در آن تعداد زیادی از موها به‌طور همزمان دچار ریزش می‌شوند.

روش‌های درمانی پزشکی برای ریزش مو در دیابت

بهترین روش های درمانی پزشکی برای کنترل و درمان ریزش مو دیابتی عبارتند از:

1- ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل یکی از داروهای شناخته‌ شده برای درمان ریزش مو است که می‌تواند در برخی موارد برای بیماران دیابتی موثر باشد. این دارو به تحریک رشد مو کمک می‌کند، اما لازم است تحت نظر پزشک مصرف شود.

2- فیناستراید

فیناستراید دارویی است که برای مردان تجویز می‌شود و می‌تواند برای کنترل ریزش مو موثر باشد. این دارو نیز باید تحت نظر پزشک مصرف شود و برای همه افراد مناسب نیست.

3- روش‌های درمانی جدید مانند PRP

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک روش جدید برای درمان ریزش مو است که می‌تواند در بیماران دیابتی موثر باشد. این روش با استفاده از خون خود فرد و تزریق آن به پوست سر، رشد فولیکول‌های مو را تحریک می‌کند.

جمع بندی

همانطور که در این مقاله خواندم دیابت و ریزش مو با یکدیگر ارتباط دارند. در بیماری دیابت به دلیل بالا رفتن سطح قند خون و ایجاد اختلال در عملکرد هورمون‌ ها و فرآیندهای حیاتی بدن، ضعف فولیکول‌های مو، التهاب و کاهش جذب مواد مغذی اتفاق می افتد که نتیجه این شرایط، ریزش مو، نازک شدن تارهای مو و کاهش سرعت رشد موها است.

با این حال، با مدیریت بهتر دیابت، کنترل سطح قند خون و داشتن یک سبک زندگی سالم، می‌توان از آسیب ‌های بیشتر به مو جلوگیری کرد.

رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم، استفاده از مکمل‌های مناسب (در صورت نیاز) و کاهش استرس می‌توانند به حفظ و تقویت سلامت مو کمک کنند.

در نهایت، مراجعه منظم به پزشک و کنترل مداوم وضعیت دیابت، بهترین راهکار برای حفظ سلامت عمومی بدن و جلوگیری از ریزش مو در دیابت است.