تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) یکی از انواع ریزش مو است که پس از تجربه استرس شدید یا تغییرات ناگهانی در بدن اتفاق می افتد.
علائم تلوژن افلوویوم معمولا به صورت نازک شدن و کم شدن موها مخصوصا در قسمت بالایی کف سر می باشد. درمان های مختلفی برای کاهش این نوع از ریزش مو وجود دارد و اگر بدن درگیر مشکل زمینه ای دیگری نباشد موها معمولاً در عرض 3 تا 6 ماه بدون انجام درمان خاصی رشد میکنند.
تلوژن افلوویوم چیست؟
تلوژن افلوویوم نوعی ریزش موی موقت است که در اثر یک عامل استرس زا یا تغییر شدید در بدن ایجاد می شود. در واقع به تلوژن افلوویوم ریزش مو استرسی نیز گفته می شود. برای اینکه بتوانیم علت ریزش مو تلوژن افلوویوم را بهتر درک کنیم باید با چرخه رشد موها بهتر آشنا شویم.
به طور کلی موها دارای سه مرحله از رشد تا ریزش هستند:
1- آناژن (رشد)
این مرحله فعال ترین مرحله از چرخه رشد موها است. سلول های قسمت پایینی فولیکول مو به سرعت در این مرحله تقسیم می شوند. موهای جدید، موهای قدیمی را از فولیکول خارج می کند و ساقه های مو را بلندتر می کند. یک فولیکول مو می تواند تا چهار سال در مرحله آناژن مو رشد کند.
- به طور کلی حدود 80 تا 90 درصد فولیکول های مو در هر زمان در مرحله آناژن هستند.
2- مرحله کاتاژن (انتقال)
مرحله کاتاژن یک مرحله انتقالی در چرخه رشد مو است. در این مرحله قسمت پایینی فولیکول مو شروع به کوچک شدن می کند و رشد مو به طور موقت متوقف می شود. این مرحله در مقایسه با فاز رشد (آناژن) و فاز استراحت (تلوژن) کوتاه تر است. به طور خلاصه، کاتاژن یک دوره کوتاه است که در آن فولیکول های مو تحت یک انتقال قرار می گیرند و برای مرحله بعدی چرخه رشد مو آماده می شوند.
- حدود 5 درصد از تمام موهای سر شما در هر زمان در مرحله کاتاژن هستند.
3- مرحله تلوژن (استراحت)
مرحله تلوژن چرخه رشد مو یک مرحله استراحت است که در آن فولیکول مو غیر فعال می شود و تولید موهای جدید متوقف می شود. ریزش مو نشان دهنده پایان فاز تلوژن است و چرخه رشد مو را از نو آغاز می کند.
در اصل، تلوژن یک دوره استراحت برای فولیکول مو قبل از شروع مجدد تولید موهای جدید در مرحله آناژن (رشد) است.
- تقریباً 5 درصد از تمام موهای سر شما در هر زمان در مرحله تلوژن هستند.
به عنوان مثال، فرض کنید فردی تحت یک عمل جراحی بزرگ قرار می گیرد یا یک استرس عاطفی یا فیزیکی شدید مانند زایمان یا یک بیماری شدید را تجربه می کند. این اتفاقات می تواند چرخه رشد مو را مختل کند و باعث شود تعداد بیشتری از موها زودتر از موعد وارد فاز استراحت شوند. در نتیجه موها بیش از حد ریزش پیدا می کنند و این ریزش اغلب چندین ماه پس از تجربه استرس وارد شده اتفاق می افتد.
تفاوت بین تلوژن افلوویوم حاد و تلوژن افلوویوم مزمن چیست؟
تلوژن افلوویوم حاد کمتر از شش ماه طول می کشد و ریزش موی شما دو تا سه ماه پس از تجربه یک عامل استرس زا یا تغییر در بدنتان اتفاق می افتد. در 95% موارد تلوژن افلوویوم حاد از بین می رود.
تلوژن افلوویوم مزمن بیش از 6 ماه طول می کشد. کل پوست سر شما را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است دلیل مشخصی نداشته باشد. تلوژن افلوویوم مزمن باعث طاسی کامل نمی شود، اما به دلیل طولانی شدن مدت ریزش مو می تواند ناراحت کننده باشد و ظاهری کم پشت به موها بدهد.
تلوژن افلوویوم چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
هر کسی می تواند به تلوژن افلوویوم مبتلا شود. با این حال، اگر شما یک زن باشید و بین 30 تا 60 سال سن داشته باشید، شانستان برای درگیر شدن با تلوژن افلوویوم از نوع مزمن که علت آن هم ممکن است قابل تشخیص نباشد، افزایش می یابد.
تاثیر تلوژن افلوویوم بر بدن
تلوژن افلوویوم باعث می شود که موها زودتر از موعد از مرحله رشد وارد مرحله استراحت شوند. اکثر افرادی که سالم هستند روزانه 100 تار مو از دست می دهند. اگر تلوژن افلوویوم دارید، ممکن است روزانه 300 تار مو از دست بدهید.
به طور کلی تاثیر تلوژن افلوویوم بر موهای سر و بدن به صورت زیر است:
1- تلوژن افلوویوم ممکن است روی موهای کل سر تأثیر بگذارد، اما معمولاً در بالای سر و کناره های سر بیشتر دیده می شود.
2- تلوژن افلوویوم معمولاً روی خط رویش مو تأثیر نمی گذارد یا باعث طاسی کامل نمی شود، اما موارد شدید تلوژن افلوویوم ممکن است سایر نواحی بدن از جمله ابروها و موهای بدن را نیز درگیر کند.
3- تلوژن افلوویوم با ریزش زیاد و از دست دادن سریع موها همراه است، اما در ریزش مو با الگوی مردانه و ریزش مو با الگوی زنانه ریزش موها به کندی صورت می گیرد.
4- تلوژن افلوویوم بر سلامت جسمانی فرد تاثیری ندارد، اما از نظر روانی می تواند تاثیرات مخربی بر روی افراد داشته باشد و فرد را با استرس، اضطراب و افسردگی درگیر کند.
علائم ریزش مو تلوژن افلوویوم چیست؟
علائم تلوژن افلوویوم عبارتند از:
- افزایش ریزش مو که ممکن است در برس مو، در حمام یا روی بالش خود متوجه آن شوید.
- نازک شدن موهای سر
- موهای خشکی که به راحتی می ریزند.
اگر تلوژن افلوویوم دارید، پوست سرتان باید سالم باشد و نباید علائم دیگری مانند بثورات پوستی، خارش پوست سر، سوزش، درد یا پوسته پوسته شدن داشته باشید.
در واقع تلوژن افلوویوم معمولاً شامل ریزش بیش از حد مو بدون این علائم برای پوست سر است. اگر متوجه هر یک از این علائم اضافی شدید، ممکن است ریزش موهایتان به دلیل ایجاد مشکلی برای پوست سرتان اتفاق افتاده باشد.
چه عواملی باعث ریزش مو تلوژن افلوویوم می شود؟
عوامل زیر ممکن است باعث ایجاد تلوژن افلوویوم شوند:
- تب شدید
- زایمان
- عفونت های شدید
- استرس روانی
- جراحی بزرگ
- پرکاری تیروئید
- کم کاری تیروئید
- قطع مصرف قرص های ضد بارداری
- رژیم های غذایی که پروتئین کافی ندارند.
- برخی از داروها، از جمله رتینوئیدها، بتا بلوکرها، مسدود کننده های کانال کلسیم، داروهای افسردگی و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
ریزش مو تلوژن افلوویوم چگونه تشخیص داده می شود؟
تلوژن افلوویوم به راحتی قابل تشخیص است و پزشک می تواند با معاینه فیزیکی پوست سر آن را تشخیص دهد.
انجام آزمایش کشش
پزشک معمولا با انجام یک “آزمایش کشش” تلوژن افلوویوم را تشخیص می دهد. در این آزمایش پزشک دست خود را در میان موهای شما کرده و یک دسته مو در حدود 40 تا 60 تار مو را بین انگشتان خود می کشد.
در صورتیکه شما تلوژن افلوویوم نداشته باشید و ریزش موهایتان طبیعی باشد 2 تا 3 تار مو از پوست سرتان کنده می شود، اما در صورت داشتن تلوژن افلوویوم ممکن است حداقل 4 تا 6 تار مو همراه با پیازهای سفید در ریشه از پوست سرتان کنده شود.
بررسی سوابق پزشکی و غذایی فرد
پزشک از شما در مورد رژیم غذایی و سوابق پزشکی اخیرتان سوال خواهد کرد. در واقع ممکن است علت ریزش مو رژیم غذایی یا استرس یا بیماری باشد که حدود سه ماه قبل از اینکه متوجه ریزش موهایتان شوید، دچار آن بوده اید.
در واقع 3 ماه قبل با وارد شدن شوک و استرس به بدنتان به یک باره حجم زیادی از موهای سرتان وارد فاز استراحت شده اند و بعد از این 3 ماه همان موهایی که در فاز استراحت بوده اند، شروع به ریزش کرده اند.
چه آزمایشاتی برای تشخیص تلوژن افلوویوم انجام خواهد شد؟
در بیشتر موارد، پزشکتان می تواند ریزش مو تلوژن افلیوویوم را بدون هیچ آزمایشی تشخیص دهد. اگر مشکوک به این باشید که یک بیماری باعث ایجاد تلوژن افلوویوم شده است، ممکن است آزمایشات بیشتری از جمله آزمایش خون برای شما تجویز شود.
درمان تلوژن افلوویوم
از آنجایی که یکی از دلایل اصلی تلوژن افلوویوم یک عامل استرس زا خارجی است، شناسایی علت آن بسیار مهم است.
هنگامی که علت ایجاد استرس را برطرف کردید در بیشتر مواقع بدون نیاز به درمان ریزش مو، در عرض 6 تا 8 ماه موهایتان به حالت طبیعی خود برمی گردند. با این حال، درمان های رایج تلوژن افلوویوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروها
داروهای بدون نسخه که روی پوست سر خود استفاده می کنید، مانند ماینوکسیدیل (Rogaine) باعث رشد مو می شوند. برخی از عوارض جانبی ماینوکسیدیل شامل سردرد، تحریک پوست سر و رشد غیرعادی مو می باشد. اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی (شیردهی) می باشید، نباید از ماینوکسیدیل استفاده کنید.
مولتی ویتامین ها یا مکمل ها
مولتی ویتامین های حاوی آهن یا مکمل آهن به رشد مو کمک می کنند. همچنین مکمل های بیوتین به تقویت موهای قوی و سالم کمک می کنند.
ریزش مو تلوژن افلوویوم چقدر طول می کشد؟
تلوژن افلوویوم معمولا بین 3 تا 6 ماه طول می کشد.
آیا موها بعد از تلوژن افلوویوم دوباره رشد می کنند؟
بله، موها پس از تلوژن افلوویوم دوباره رشد خواهند کرد. پس از دوره ریزش 3 تا 6 ماهه متوجه رشد موهای جدید در مناطق آسیب دیده خود خواهید شد.
روش های جلوگیری از ابتلا به ریزش مو تلوژن افلوویوم
راه هایی برای کمک به حفظ سلامت مو و تقویت رشد مو و البته جلوگیری از ریزش مو تلوژن افلوویوم وجود دارد، از جمله:
1- مصرف پروتئین زیاد
پروتئین اضافی بخورید به خصوص اگر گیاهخوار هستید. به طور کلی شما به 40 تا 60 گرم پروتئین در روز نیاز دارید. رژیم غذایی مدیترانه ای شامل میوه ها، سبزیجات و پروتئین است که به کاهش ریزش مو کمک می کند.
2- مصرف ویتامین ها و مواد معدنی
برخی ویتامین ها و مواد معدنی از جمله ویتامین های A، B، C، D، E، روی، بیوتین و آهن به حفظ سلامت مو، پوست، بافت ماهیچه ای و جلوگیری از ریزش مو کمک می کنند. قبل از افزودن هر گونه مکمل جدید به رژیم غذایی خود حتما با پزشکتان مشورت کنید.
3- مدیریت استرس
راه هایی برای مقابله با استرس پیدا کنید. استرس یکی از دلایل اصلی تلوژن افلوویوم است.
4- خواب کافی
بیشتر بزرگسالان بین هفت تا نه ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند. از مزایای یک خواب خوب می توان به کاهش استرس اشاره کرد.
5- رژیم های افراطی را کنار بگذارید
از رژیم های غذایی افراطی یا محدود اجتناب کنید. کاهش وزن سریع می تواند باعث ایجاد تلوژن افلوویوم شود. رژیم های غذایی محدود می تواند منجر به کمبودهای تغذیه ای شود که می تواند باعث تلوژن افلوویوم شود.
اگر باید وزن کم کنید، بهتر است که ورزش منظم داشته باشید و از یک رژیم غذایی مدیترانه ای پیروی کنید که بر میوه ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی های سالم تمرکز دارد.
تفاوت بین تلوژن افلوویوم و ریزش مو آندروژنیک چیست؟
همانطور که در این مقاله هم گفته شد تلوژن افلوویوم نوعی ریزش مو است که شامل ریزش سریع مو در یک دوره کوتاه است. این نوع از ریزش معمولا چند ماه پس از اینکه بدن شما از نظر جسمی یا احساسی یک شوک استرس زا را تجربه می کند، اتفاق می افتد. همچنین می تواند ناشی از تغییرات هورمونی ناگهانی باشد. ریزش مو به دلیل تلوژن افلوویوم معمولاً موقتی است و موهای شما اغلب بدون درمان دوباره رشد می کنند، البته وقتی عامل استرس زا دیگر وجود نداشته باشد.
اما آلوپسی آندروژنیک (ریزش مو با الگوی مردانه و ریزش مو با الگوی زنانه) نوعی ریزش مو است که تدریجی تر از تلوژن افلوویوم است. احتمالا برخی از ژن ها در ایجاد آلوپسی آندروژنیک نقش داشته باشند و در صورت عدم درمان و مصرف داروهای لازم، آلوپسی آندروژنیک دائمی خواهد بود.
جمع بندی
ریزش مو تلوژن افلوویوم دائمی نیست. اگرچه موهای شما احتمالاً در عرض 6 ماه به الگوی رشد معمول خود باز می گردد ولی ممکن است از یک سال تا 18 ماه طول بکشد تا موهای شما دوباره ظاهر قبلی خود را داشته باشد.
در موارد شدید تلوژن افلوویوم حتما به پزشک مراجعه کنید، چرا که پزشک می تواند علت اصلی ریزش موهایتان را تشخیص داده و بهترین گزینه درمانی را به شما پیشنهاد دهد.
